Thủ tướng chỉ đạo nghiên cứu chống rửa tiền qua Bất Động Sản

Vào giữa tháng 9/2019, trên một trang báo điện tử có bài viết “Chống rửa tiền qua bất động sản và khoảng trống” phản ánh: Bộ Xây dựng có trách nhiệm báo cáo rủi ro rửa tiền qua kinh doanh BĐS là phù hợp với chức năng quản lý. Kinh doanh bất động sản phải hiểu là bao gồm quyền sử dụng đất, tài sản trên đất nhưng việc đăng ký bất động sản sau giao dịch thực hiện tại các văn phòng đăng ký đất đai.

Mặt khác, trước đó, tại báo cáo tóm tắt đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền và tài trợ khủng bố của NHNN có đề cập BĐS là một trong 15 lĩnh vực có nguy cơ rửa tiền cao trong nền kinh tế. Bởi, lĩnh vực này thu hút nhiều nguồn đầu tư có giá trị lớn, các giao dịch BĐS có thể thực hiện bằng tiền mặt, chuyển khoản và không cần thông qua sàn giao dịch BĐS, do vậy các cơ quan chức năng gặp khó có thể kiểm tra, xác định nguồn gốc của số tiền.

Đối với các vụ đại án về tham ô thời gian qua cũng như vụ đánh bạc nghìn tỷ đồng bị điều tra về rửa tiền, trong số các tài sản thu được từ các vụ án đều liên quan đến BĐS. Để thực hiện hành vi rửa tiền, các đối tượng phạm tội thường nhờ người thân trong gia đình mua, chuyển nhượng, cho tặng BĐS…

Báo điện tử Sài Gòn Đầu tư Tài chính cho rằng không có sự tham gia của các văn phòng đăng ký đất đai khi đăng ký bất động sản sau giao dịch.

Như vậy, khoảng trống pháp luật ở đây là không có sự tham gia của các văn phòng đăng ký đất đai, là nơi cuối cùng thực hiện các đăng ký giao dịch BĐS, kể cả từ kênh các dự án phát triển BĐS và từ kênh giao dịch dân sự về BĐS hiện hữu, có thể thông qua môi giới chính thức hoặc không chính thức.

Về nội dung báo cáo phản ánh, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp cùng Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu, xử lý theo thẩm quyền và quy định pháp luật.

Thực tế, các quy định về phòng chống rửa tiền đều đã có nội dung đầy đủ trong Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2012, Nghị định 116 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Phòng chống rửa tiền; và Thông tư 32 năm 2014 của NHNN. Trong đó có đề cập cả hạn mức giao dịch từ 300 triệu đồng trở lên phải báo cáo NHNN.

Tuy nhiên, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, những quy định nói trên không có hiệu quả thực tiễn, vì rất ít doanh nghiệp tuân thủ và thực hiện. Bằng chứng là các quy định đã có từ rất lâu nhưng đến nay vẫn chưa thấy trường hợp nào bị xử lý nếu không báo cáo.

Các tổ chức ngân hàng cũng thuộc diện phải báo cáo các giao dịch lớn. Tuy nhiên, vẫn có nhiều trường hợp còn lơ là nên không thể trông chờ hoàn toàn vào kết quả báo cáo của doanh nghiệp. “Để ngăn ngừa nguy cơ rửa tiền qua BĐS, cơ chế nên quy định các giao dịch BĐS đều phải thông qua ngân hàng để hạn chế tiền mặt, khi nguồn tiền đã qua ngân hàng thì ngân hàng có trách nhiệm phải báo cáo và xác minh”, ông Hiếu khuyến nghị.